Pracujesz w wojsku, policji, innych służbach mundurowych i masz dylemat co powinno być dla ciebie ważniejsze: rozkaz czy tajemnica zawodowa?

Mało mówi się na temat tajemnicy zawodowej w służbach mundurowych. Wielu psychologów zatrudnionych jest tam w charakterze pracowników cywilnych, natomiast spora część pracuje jako zawodowi policjanci bądź żołnierze.

Tu pojawia się problem. Co jest ważniejsze – rozkaz, polecenie służbowe czy tajemnica zawodowa?

Pewnie nie raz zadałaś sobie pytanie, co zrobić, jeśli przełożony żąda od Ciebie ujawnienia treści sesji, dokumentacji psychologicznej? Musisz przecież wykonać polecenie służbowe lub rozkaz. Na co się powołać? Na przepisy prawne dotyczące obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej czy może na reguły obowiązujące w służbach mundurowych?

Dzisiaj, wraz z Oktawią Zarzecką – radcą prawnym, mamy dla Ciebie wyczerpującą odpowiedź!

Żeby precyzyjnie odnieść się do tego pytania, trzeba na początku odróżnić rozkaz wojskowy od polecenia służbowego i rozkazu personalnego.

Otóż:

• ROZKAZ WOJSKOWY dotyczy tylko żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie.
• POLECENIE SŁUŻBOWE i ROZKAZ PERSONALNY dot. funkcjonariuszy Policji

Rozkaz wojskowy definiują wyraźnie poniższe artykuły kodeksu karnego:

Art. 343. § 1. Żołnierz, który nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje rozkaz niezgodnie z jego treścią, podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa wspólnie z innymi żołnierzami lub w obecności zebranych żołnierzy albo następstwem czynu określonego w § 1 jest znaczna szkoda majątkowa lub inna poważna szkoda, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Żołnierz, który wchodzi w porozumienie z innymi żołnierzami w celu popełnienia czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2, podlega karze ograniczenia wolności, aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 3 następuje na wniosek dowódcy jednostki.

Art. 344. § 1. Nie popełnia przestępstwa określonego w art. 343 żołnierz, który odmawia wykonania rozkazu polecającego na popełnieniu przestępstwa albo nie wykonuje go.

§ 2. W razie wykonania rozkazu, o którym mowa w § 1, niezgodnie z jego treścią w celu istotnego zmniejszenia szkodliwości czynu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia.

Dla nas kluczowym będzie art. 344. § 1 k.k., czyli niewykonanie rozkazu polecającego popełnienie przestępstwa.

Właśnie na niego może powołać się psycholog „mundurowy”, odmawiając dowódcy ujawnienia tajemnicy zawodowej związanej z wykonywaniem czynności psychologa.

Dlaczego? To proste!

Wyjawiając tajemnicę zawodową popełnia przestępstwo z art. 266. k.k., zgodnie z którym:

Natomiast z art. 180 § 1 k.p.k. dowiemy się w jaki sposób możemy być zwolnieni z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej:

Osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli tajności „zastrzeżone” lub „poufne” lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator dla dobra wymiaru sprawiedliwości zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej.

Na postanowienie w tym przedmiocie przysługuje zażalenie.

Jak sprawa ma się w Policji? Bardzo podobnie

Polecenie służbowe, rozkaz w Policji – w tym przypadku należy zajrzeć do art. 132 ust. 2 ustawy o Policji:

Naruszenie dyscypliny służbowej stanowi czyn policjanta polegający na zawinionym przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych uprawnionych na podstawie tych przepisów.

Kiedy psycholog w służbie mundurowej może odmówić wykonania polecenia służbowego czy rozkazu personalnego?

Informuje nas o tym wyraźnie art. 58 ust. 2 ustawy o Policji:

Policjant obowiązany jest odmówić wykonania rozkazu lub polecenia przełożonego, a także polecenia prokuratora, organu administracji państwowej lub samorządu terytorialnego, jeśli wykonanie rozkazu lub polecenia łączyłoby się z popełnieniem przestępstwa.

Psycholog policyjny wyjawiając tajemnicę zawodową popełnia przestępstwo z art. 266. k.k.

Decyduje o tym sąd karny i może ukarać nas na trzy sposoby: 

• grzywną,
• karą ograniczenia wolności,
• karą pozbawienia wolności.

Ściganie przestępstwa określonego w art. 266. § 1 k.k. następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam Cię do zapoznania się obszernymi materiałami dotyczącymi ochrony danych osobowych i tajemnicy zawodowej Psychologa Psychoterapeuty.

Jeśli masz pytania lub chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami na temat tego artykułu, będzie mi bardzo miło, jeśli zostawisz komentarz 😊.

Pozdrawiam ciepło,